Borrowing money and not paying back: when you don't pay, are you committing a crime?

Vay tiền không trả phạm tội gì?

Vay tiền online, kể cả trong trường hợp không trả nợ, về bản chất là một giao dịch dân sự, trong đó người vay có nghĩa vụ hoàn trả khoản vay khi đến hạn. Nếu không thực hiện nghĩa vụ này, hành vi có thể bị xử lý theo pháp luật dân sự hoặc, trong một số trường hợp nghiêm trọng, theo pháp luật hình sự.

Theo quy định của pháp luật dân sự, khi người vay không trả nợ đúng hạn, bên cho vay có quyền khởi kiện ra tòa án để yêu cầu hoàn trả khoản vay. Tòa án sẽ dựa trên các chứng cứ có liên quan để xác định trách nhiệm pháp lý và ra phán quyết buộc người vay phải trả nợ.

Trong khi đó, theo pháp luật hình sự, nếu hành vi vay tiền có các dấu hiệu như có ý định chiếm đoạt ngay từ đầu hoặc sau khi vay, không thực hiện nghĩa vụ thanh toán dù có khả năng trả, hoặc chỉ trả một phần nhằm kéo dài thời gian, thì có thể bị truy tố về tội "lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản". Tùy vào giá trị tài sản bị chiếm đoạt, người vi phạm có thể đối mặt với mức phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm.

Hậu quả khi vay tiền không trả

Việc không trả nợ có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Trước hết, người vay có thể bị bên cho vay kiện ra tòa án để yêu cầu thanh toán khoản vay, và nếu tòa ra phán quyết buộc trả nợ, người vay bắt buộc phải chấp hành. Trong trường hợp người vay không tự nguyện thi hành án, cơ quan thi hành án dân sự có thể áp dụng các biện pháp cưỡng chế như kê biên tài sản, khấu trừ lương hoặc tổ chức đấu giá tài sản.

Ngoài ra, nếu có đầy đủ dấu hiệu của hành vi chiếm đoạt tài sản, người vay còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Khi đó, mức án có thể từ phạt cải tạo không giam giữ cho đến nhiều năm tù giam, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi.

Vay online không trả có bị nợ xấu không?

Câu trả lời là có. Theo Thông tư 11/2021/TT-NHNN, nợ xấu được chia thành 5 nhóm: nợ đủ tiêu chuẩn, nợ cần chú ý, nợ dưới tiêu chuẩn, nợ nghi ngờ và nợ có khả năng mất vốn. Trong đó, nợ quá hạn từ 31 đến 90 ngày được xếp vào nhóm "nợ dưới tiêu chuẩn", từ 91 đến 180 ngày là "nợ nghi ngờ", và trên 180 ngày là "nợ có khả năng mất vốn". Do đó, nếu khoản vay online không được thanh toán đúng hạn, người vay sẽ bị ghi nhận nợ xấu trong hệ thống tín dụng.

Hậu quả của nợ xấu

Nợ xấu ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín tín dụng cá nhân. Người có nợ xấu sẽ gặp khó khăn khi muốn vay vốn trong tương lai, do các tổ chức tín dụng luôn kiểm tra lịch sử tín dụng trước khi phê duyệt khoản vay. Bên cạnh đó, nếu khoản nợ bị bên cho vay khởi kiện ra tòa và có phán quyết, người vay sẽ bị cưỡng chế thi hành án nếu không tự nguyện thanh toán.

Những hình phạt tài chính nếu không trả nợ

Theo Bộ luật Dân sự 2015, người vay phải hoàn trả khoản vay khi đến hạn. Nếu vi phạm, bên cho vay có thể khởi kiện và khi đã có bản án có hiệu lực, người vay bắt buộc phải chấp hành. Nếu không, cơ quan thi hành án có thể áp dụng các biện pháp cưỡng chế như trừ lương, kê khai và thu giữ tài sản, cưỡng chế đấu giá hoặc xử lý tài sản thế chấp.

Ví dụ: Chị A vay anh B 100 triệu đồng với lãi suất 10%/tháng trong vòng 12 tháng. Sau 18 tháng vẫn không thanh toán, anh B kiện ra tòa. Tòa án ra phán quyết buộc chị A trả 120 triệu đồng. Tuy nhiên, vì không trả, tài sản của chị A đã bị kê biên để thực hiện thi hành án.

Hình phạt theo pháp luật hình sự

Trường hợp khác, anh C vay ngân hàng 500 triệu đồng để kinh doanh nhưng sau đó không trả và bỏ trốn khỏi địa phương. Ngân hàng báo công an, cơ quan điều tra khởi tố anh C về tội "lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản". Tại phiên tòa, anh C bị tuyên phạt 12 năm tù.

Trách nhiệm hình sự khi vay nợ không trả

Tùy theo giá trị tài sản bị chiếm đoạt, mức hình phạt sẽ khác nhau. Người vay có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm. Cụ thể:

Nếu chiếm đoạt tài sản từ 4 đến dưới 50 triệu đồng, hoặc dưới 4 triệu nhưng đã bị xử phạt hành chính và chưa xóa án tích, có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

Với số tiền từ 50 đến dưới 200 triệu đồng, hoặc phạm tội có tổ chức, có thể bị phạt tù từ 2 đến 7 năm.

Nếu chiếm đoạt từ 200 đến dưới 500 triệu đồng, mức phạt là từ 5 đến 12 năm tù.

Trường hợp chiếm đoạt trên 500 triệu đồng, người phạm tội có thể bị phạt từ 12 đến 20 năm tù.

Đặc biệt, nếu cố tình vay tiền online và không trả trong khi có khả năng thanh toán, người vay vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Cách khởi kiện người vay tiền không trả

Để khởi kiện người mượn tiền nhưng không trả, bên cho vay cần thực hiện theo các bước sau:

Trước tiên, cần chuẩn bị hồ sơ khởi kiện, bao gồm đơn khởi kiện, bản sao giấy tờ tùy thân, các giấy tờ chứng minh việc vay nợ và chứng cứ cho thấy người vay không trả tiền. Sau đó, hồ sơ sẽ được nộp tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi người vay cư trú. Nếu hồ sơ hợp lệ, tòa án sẽ ra quyết định thụ lý vụ án và tiến hành xét xử. Khi tòa án ra phán quyết buộc người vay phải trả nợ, nếu người này không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ, bên cho vay có thể yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự thực hiện các biện pháp cưỡng chế.